1916: БИЗДИН МАКАЛАЛАР

2024-ЖЫЛЫ ЖАРЫК КӨРГӨН “СЫЙМЫК МЕНЕН ЖЕТКИРЕМИН» ДОКУМЕНТТЕР ЖЫЙНАГЫ

 

 

Жаңы китептин жарыкка чыкканы тууралуу жаңылыктарды сиздер менен бөлүшүүгө кубанычтабыз:

Верныйдагы издөө пунктунун документтеринде 1916-жылдагы Жети-Суудагы окуяларды «Сыймык менен жеткиремин…». Документтер жыйнагы / Санжарбек Данияровдун Фонду /[түзгөн, кириш сөз жана соңку сөздүн автору В. И. Шварц] — Бишкек: Санжарбек Данияровдун Фонду, 2024. — 704 б., ил

Учурда китеп орус тилинде гана бар


Жыйнакта биринчи жолу Верный шаарындагы жана Жети -Суу областындагы издөө пунктунун жана анын өзүнчө корпусунун ротмистри В.Ф.Железняковдун ишмердүүлүгүнө байланыштуу 323 документ чогулган. Материалдар төрт өлкөнүн — Кыргызстан, Россия, Казакстан жана Өзбекстандын сегиз архивинен табылган.

1916-жылдагы Жети-Суудагы көтөрүлүштү Орусия империясынын чет элдик калкын коргонуу курулуштарына тартуу жөнүндөгү Жогорку буйругунун чыгышы менен козголгон ал окуяларга документалдык булактарда жаңы түс берген. Кириш сөздө тарыхый маалымдама, ал эми кийинки сөздө жарыяланган документтерге аналитикалык сереп берилген.

Жыйнактын түзүүчүсү Владимир Шварц кириш сөздө китептин милдеттерин төмөнкүчө мүнөздөйт:

«Жүз жыл мурда тарыхнаамада түзүлгөн парадоксалдуу кырдаал ушул убакка чейин сакталып келген. Бир жагынан, профессионал тарыхчылар үчүн архивде эң маанилүү тарыхый окуя боюнча он миңдеген архивдик документтер түрүндөгү маалыматтар океан сыяктуу кенен чалкып жатканы  эч кимге жашыруун эмес, экинчи жагынан, ондогон жылдар бою изилдөөчүлөр бул оргуштаган маалыматтардын кичинеден агып жаткан маалымат тамчыларына гана канааттанып келген. Архивдик фонддорго кирүүгө чектөөлөр болгон кезде, бул көрүнүш аздыр-көптүр түшүнүктүү эле. Бул чектөөлөр алынып салынганына чейрек кылымдан ашык убакыт өткөнүнө карабастан, 1916-жылдагы окуялар жөнүндө макалалар жана китептер XX кылымдын 60-жылдарынан ары ашпаган документтерге негизделип келген.  Негизи Жети-Суу көтөрүлүшүнүн бүткүл тарыхы Түркстан генерал–губернатору А.Н.Куропаткиндин жана Жети-Суу губернаторунун милдетин убактылуу аткарган полковник А.И.Алексеевдин, жогоруда айтылган А.Ф.Керенскийдин баяндамасы боюнча анча-мынча түзөтүүлөр менен эки докладдын калькалары боюнча түзүлгөн.

Ар кандай ири окуялардын негизги мүнөздөмөлөрү – анын себептери, жүрүшү жана кесепеттери – аталган үч басылмага ылайык так баяндалат. Тарыхчылар башка ондогон документтерди генерал, полковник жана Мамлекеттик Думанын депутаты жазган сүрөттөгү майда штрихтер үчүн маалымат булагы катары гана колдонуп келишет. Ошол эле учурда миңдеген маанилүү жана ишенимдүү далилдер изилдөөчүлөрдүн көңүл чордонунан тышкары калып калууда. Болбосо мындай абалды табышмактуу жана атайын анализди талап кылган көрүнүш деп атоодон башка арга жок.

 Бул басылма менен биз Жети-Суудагы көтөрүлүштү изилдөөгө карата калыптанган стереотиптерди жоюуга, аны менен бирге бул табышмакты жок дегенде жарым-жартылай чечүүгө аракет кылып жатабыз”.

Жыйнак Биринчи дүйнөлүк согуш мезгилиндеги Россия империясынын тарыхына, Түркстан аймагындагы, азыркы Кыргыз Республикасынын жана Казакстан Республикасынын Түштүк бөлүгүндөгү драмалык окуяларга, ошондой эле XX  кылымдын башындагы Россия империясынын ички иштер министрлигинин полиция департаментинин бөлүмдөрүнүн иш-аракеттерине кызыккан тарыхчыларга, педагогдорго жана окурмандардын кеңири чөйрөсүнө багытталган.

КИТЕПТИ КАНТИП АЛСА БОЛОТ

Жакын арада китепти китеп дүкөндөрүнө берүүгө аракет кылабыз, бул тууралуу сөзсүз окурмандарыбызга билдиребиз. Ал ортодо китеп окууну каалагандар веб-баракчанын «жертөлөсүндө» көрсөтүлгөн фонддун номерине кайрылсаңыздар болот. + 996 707 783295 Асель Даниярова кат алышуу, билдирүүлөрдү жөнөтүү үчүн гана. Чалууга болбойт.


Фонддун бардык жаңылыктары тууралуу телеграм каналында: 
Санжарбек Данияровдун коомдук фонду 
 Кызык болсо жазылыңыз.


Автору
Асел Даниярова

Пикир кошуу

Сиздин e-mail жарыяланбайт Милдеттүү талаалар белгиленген *